Qua đầu tháng Chạp âm lịch là đã cảm nhận mùi Tết quanh quẩn đâu đây, mùi của những loại hoa, của hương đèn, lá chuối và hương thơm của những loại mứt thoang thoảng từ những căn bếp của mọi ngôi nhà. Cái mùi Tết có thể hiện hữu trong không gian mà cũng có thể chỉ đang quẩn quanh trong nỗi nhớ, trong ký ức của ai đó.

Chị là con riêng của má. Ngày má lấy chồng khác, chị chưa đầy 7 tuổi. Cái tuổi chưa đủ để hiểu chuyện đời, chuyện người lớn, nhưng cũng đủ để hiểu rằng từ nay mình đã mất mát một thứ tình cảm thiêng liêng lâu nay không muốn chia sẻ cho người khác, đó là má. Sau này chị kể, hồi ấy chị giận má và ba lắm, nhiều lúc muốn bỏ đi khỏi nhà, trốn vào một bụi cây, hóc xó nào đó để được hả hê thấy má chạy đi tìm, vừa khóc vừa gọi "Mận ơi, Mận ơi...". Nói rồi chị cười buồn: "Hồi ấy chị còn con nít lắm".

Tôi gọi điện về quê hỏi thăm bác dâu, nghe bác phàn nàn: "Ông bác trưa nắng lụi cụi làm đất trồng bông vạn thọ. Ông mới đạp xe đi mua một bịch hạt giống mười mấy ngàn đồng". Nghe câu phàn nàn đầy tình thương ấy mà sống mũi tôi cay cay. Tôi nghe như phảng phất cái mùi hăng hắc của bông vạn thọ. Tết chạm ngõ rồi ư?.

Có lẽ chưa bao giờ có cuốn sách nhỏ xinh xắn dành cho thiếu nhi lại kỳ diệu với bạn đọc như thế - "Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ" (*) hiện đã tái bản lần thứ 32, được dịch ra nhiều thứ tiếng như: Anh, Pháp, Nhật, Thái…

Những ngày giáp Tết se lạnh, khi bà nội trợ tạm xong việc ngồi xòe ngón tay đếm các vết đứt vì bị dao cứa, mẻ chai cào, dấu lọ nghẹ, mủ cây ám trong từng khóe móng rửa hoài không sạch... chắc cũng lan man lắm nỗi niềm. Thương mình tự nguyện để Tết hành quay cuồng, thương những ngày năm cũ một đi không trở lại, thương những ước mơ đoàn tụ, thương những sợi ký ức đang dần tan biến như tơ trời...

Còn ít ngày nữa thôi nàng sẽ đến. Cái ý nghĩ ấy chộn rộn trong đầu anh. Nghe cứ như có tiếng gió reo trên tán cây ngọc lan đầu ngõ - cái cây mọc đơn côi kể từ khi cây còn lại đã bị ai đó khoan mấy lỗ vào bên thân khiến nó bị khô dần rồi bứng đi.  

Xóm nằm dưới một vệt đồi vòng cung toàn những rặng mít cổ thụ, tán trùm sum suê che lấy những nếp nhà khiêm tốn. Bên hông bếp, từng lọn khói luồn ra thơm đượm mùi lá khô, cảm nhận cái rét được xua đi bởi tình thương của khói, và mùi khói sẽ nương theo ta đi suốt cuộc đời, để rồi mỗi lần nhớ lại khóe mắt cứ cay cay.   

Cây bàng này hoàn toàn không phải như cây bàng mang tính biểu tượng trong Em ơi Hà Nội phố của nhạc sĩ Phú Quang phổ thơ Phan Vũ "Ta còn em cây bàng mồ côi mùa đông…" hay cây bàng lá đỏ của Trịnh Công Sơn trong Nhớ mùa thu Hà Nội.  

Ngày 18-12 này, chúng ta kỷ niệm 50 năm chiến thắng Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không. Tròn nửa thế kỷ đã trôi qua, nhưng với ai từng sống trong không khí của 12 ngày đêm đánh pháo đài bay Mỹ sẽ mãi mãi là ký ức không quên.

Trong cuộc sống thường ngày, chắc chẳng ai đi nhặt nắng bao giờ, vì nắng thì làm sao nhặt được. Nhưng trong thơ lại khác, một cây bút nữ của Khánh Hòa - Nguyễn Thị Hồng Đào mới đây đã ra mắt bạn đọc tập thơ khá đầy đặn mang tên "Người đàn bà nhặt nắng" (Nhà xuất bản Văn học năm 2022).

Tân Châu nằm bên kia bến phà Hồng Ngự của tỉnh Đồng Tháp. Tôi đến đó vào một buổi chiều, trời nhiều mây nên không nhìn thấy mặt trời lặn về phía nào. Chuyến phà cuối ngày thưa thớt người, không thấy ai hối hả vội vàng. Thị xã Tân Châu nhỏ bé nằm sát bờ sông, vắng vẻ, hiền hòa, không có nhà cao tầng, chỉ có những dãy nhà phố buôn bán nhỏ lẻ.

Quê tôi ở miền Trung, đầy nắng và gió. Hồi đó, ba đi bộ đội, má cũng hoạt động cách mạng nên bọn trẻ chúng tôi ở với ngoại. Cũng như tất cả những gia đình khác ở quê, nhà ngoại có hàng chục cái chum để hứng nước mưa. Nước mưa sạch, chỉ dành để nấu ăn quanh năm nên còn gọi là "nước ăn"; còn nước dùng trong sinh hoạt như: tắm rửa, giặt giũ…

Đến trường đón con đi học về, thấy đứa trẻ nhà mình đang dợm bước qua đường trên vạch vôi. Mình ngó qua, bên kia đường là tiệm tạp hóa với đủ loại đồ chơi, bánh kẹo, kế bên là cái quán nhỏ bán đủ loại trà, kem, nước ngọt... Hỏi con muốn đi đâu, con e dè nói nhỏ mấy bạn đưa tiền nhờ con qua đường mua gói snack. Nhìn con vừa nói vừa lén nhìn mình mà bỗng thấy thương tụi nhỏ bây giờ.

Hôm nay là thứ Hai, Dua gắng đi thật nhanh để đến lớp sao cho sớm nhất. Đầu tuần nào cũng vậy, Dua luôn muốn mình sẽ là người xuất hiện đầu tiên ở trường.

Mãi đừng xa tôi (nguyên tác bằng tiếng Anh: Never let me go, Trần Tiễn Cao Đăng chuyển ngữ) là cuốn tiểu thuyết của nhà văn Anh gốc Nhật Bản Kazuo Ishiguro.

Trong các cuộc hành trình đi đó đi đây, tôi thường gặp những cánh đồng lúa chín vào mùa gặt. Chắc hẳn, bạn cũng đã từng đi qua những mùa gặt, đó là những hình ảnh rất đẹp.

Tôi tự đi đến trường một mình. Lũ trẻ con chúng tôi ngày đó lon ton lũn cũn tự nhiên tới hồn nhiên như bầy sẻ nâu quanh nhà nên việc tự đến lớp là chuyện thường.

Bữa sáng của nhà tôi thường là cơm nguội. Thức ăn là món mặn còn lại của ngày hôm trước: tôm rim, cá rán, thịt kho…, cùng chén nước mắm ớt tỏi. Tôi chọn mua loại gạo dẻo nên để đến hôm sau cơm không bị khô. Mùa đông thì bỏ lò vi sóng, mùa hè thì cứ thế ăn nguội. Chỉ đơn giản vậy mà thấy ngon chi lạ. Ăn xong, tôi quay sang nhìn chồng: "Cơm nguội ngon nhỉ!". Chồng gật đầu: "Ngon lắm!".

Những ngày mưa bạn sẽ làm gì? Là buổi sáng nghe âm thanh của những giọt mưa rơi bên ngoài, mưa giống như một bản nhạc dỗ dành giấc ngủ, và mưa làm cho bạn lười rời khỏi nhà vào buổi sáng. Ở đâu đó đang vào mùa thu, còn Nha Trang thì vào mùa mưa.

1. Đang lúi húi dọn dẹp căn phòng tập thể cho ngăn nắp, Duyên bỗng ngẩng mặt lên khi nghe những tiếng chân bước lên từ con dốc. Một nhóm học trò nhỏ xôn xao trước cửa.

Đó là chiếc hộp đựng thuốc lá của ba, được gò bằng vỏ quả pháo sáng, màu vàng, là kỷ niệm Trường Sơn ba đưa tôi cất giữ. Chiếc hộp đó ba được một người lính ngang qua binh trạm tặng. Tôi hỏi: Con đựng phấn đi dạy học được không? Ba gật đầu.

Ngày nay, chúng ta thường bị cuốn theo công việc và nhịp sống bộn bề. Những bữa ăn với đủ những món ngon, những buổi tiệc tùng liên hoan nơi nhà hàng sang trọng làm ta thấy mệt mỏi. Một lúc nào đó bất chợt thèm một bữa ăn giản đơn nơi quê nhà.

Về thăm quê, tôi tìm lại ngôi trường tiểu học xưa từng có 5 năm đi học. Trường xây cấp 4 từ thời xa lắc, giờ hoang phế, mái ngói trụt trồi từng đoạn. Bàn ghế trong các phòng học bám đầy bụi, sứt chân mẻ góc, xiêu vẹo ngả nghiêng.

Mưa suốt từ đêm qua, càng gần về sáng mưa càng to, tiếng mưa rơi mau và đều đặn, nặng nề và ào ạt trên mái ngói. Buổi sáng chậm chạp, rón rén mãi mới len qua được cửa sổ chút ánh sáng nhàn nhạt. Hôm nay không thấy mặt trời vì bầu trời nặng trĩu những đám mây dày ẩm ướt.

Quà tặng trong phạm vi bài viết này là một thứ gì đó được trao cho một người một cách tự nguyện và không có tính chất trao đổi. Quà tặng thường được dùng để làm cho người nhận được nó hạnh phúc, hoặc thể hiện sự trân trọng, kính trọng hoặc biết ơn của người tặng quà đối với người nhận.

Bạn bè ở nơi khác đến Nha Trang, bảo hẹn cà phê. Tôi thường chọn quán gần khách sạn bạn ở cho thuận tiện. Là một thành phố du lịch, quán cà phê có mọi nơi trong lòng thành phố, giá cả cũng tùy theo không gian quán và chất lượng cà phê.

Hai ngày một đêm rồi, mưa ron rót. Đêm ở trong nhà, nghe mưa gõ trên mái ngói ầm ầm, vỗ vào tường bụp bụp. Sáng bước ra cửa, tôi phải lật đật thụt chân vì nước hắt vô tận phòng khách. Tôi vội lại kéo kín cửa, hé mắt nhìn ra cánh đồng trước nhà, ôi mưa trắng trời trắng đất.

Hồi mới lấy nhau, anh chị đang trẻ, chưa có con cái, ngoài những lúc đến công sở, về nhà, rảnh rỗi, họ ríu rít bên nhau. Chị thấy hạnh phúc này không gì có thể đánh đổi.

Cuộc tranh luận giữa hai người bạn già - một ông bố và một bà mẹ không có hồi kết. Quan điểm của ông bạn đưa ra là, nhìn lại các cuộc cách mạng công nghiệp, từ cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên sử dụng năng lượng nước và hơi nước để cơ giới hóa sản xuất; cuộc cách mạng lần hai là ứng dụng điện năng sản xuất hàng loạt; cuộc cách mạng lần ba sử dụng điện tử và công nghệ thông tin để tự động hóa sản xuất thì bây giờ, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang dựa trên cơ sở của cuộc cách mạng lần ba, kết hợp công nghệ lại với nhau làm mờ ranh giới giữa vật lý, ....  

Thu ngồi trên ghế đá, chờ đến giờ chuyển tiết. Cô đang nghĩ đến Ly - cô học trò lớp 12A5 mà cô chủ nhiệm. Gần một tuần rồi Ly không đến lớp, gọi điện thì không thấy em bắt máy. Mặc dù Ly có hoàn cảnh rất đặc biệt nhưng suốt hai năm học chưa bao giờ em nghỉ học như thế này. Có lẽ ngày mai cô sẽ sắp xếp công việc để tới nhà Ly.

1. Tôi có thói quen mỗi năm dọn dẹp lại bỏ đi nhiều thứ, những thứ tồn đọng, lưu cữu từ năm này sang năm kia, lấn cấn, bỏ thì thương, vương thì tội. Năm ngoái thấy tiếc, không nỡ bỏ đi, năm nay lại lấy ra, cân nhắc, đắn đo. Những cuốn sổ ghi chép đời nảo, đời nào từng chi tiết lặt vặt như thưởng Tết bao nhiêu, mua sắm thứ gì...

Tôi vẫn thường có những chuyến đi bất chợt, đơn giản là bỏ bộ quần áo vào túi xách, đổ đầy bình xăng xe và lên đường. Những chuyến đi ấy có khi đi gần, có khi đi xa, có nơi đã từng đến và có nơi lần đầu tiên chạm đến. Những chuyến đi bất chợt giống như những cuộc hành trình khám phá, khiến cho lòng nhẹ hơn giữa cuộc sống không phải ai cũng rộng lòng với nhau. Để đôi khi gặp bạn bè, hỏi là đã đi đâu chưa? Chẳng cần đi đâu xa, chỉ là rời khỏi ngôi nhà, khóa cửa lại, đến ngoại ô hoặc đi xa một chút. Để cứ tưởng mình đã biết mọi điều, rồi ngỡ ngàng vì ta sống trong chật chội, còn thế giới kia rộng lớn lắm.

Sau những ngày khai trường của lũ trẻ, sau những ngày các bậc cha mẹ dẫn con nhập học đại học, ta biết là đã cuối mùa thu, một mùa mới sẽ thay thế. Gió heo may của mùa thu cũng sắp chuyển mùa thành gió bắc, thổi muốn bay mấy người chạy xe máy qua cầu Trần Phú.

Tối xem chương trình thời sự trên tivi, thấy cảnh những mái nhà tốc mái hay ngập trong biển nước vì mưa bão, má bảo thấy thương quá. Trong cuộc đời gần 75 năm của má chứng kiến biết bao cơn bão dữ, nhưng mình vẫn còn may mắn hơn bao người, tan hoang nhà cửa, sống trong cảnh màn trời chiếu đất sau bão lũ đi qua.

Cuối tháng 9 này, các bậc phụ huynh lũ lượt đưa con đi nhập học đại học. Trong dòng người ấy, có những gương mặt tự hào vì con đậu vào trường danh tiếng, có những gương mặt trĩu nặng âu lo…Không còn non nớt và trong sáng buổi đầu đến trường như thời của nhà văn Thanh Tịnh "Buổi sáng mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp…"

Trong kho tàng âm nhạc cách mạng có những tác phẩm đi vào lòng người từ những đề tài rất giản dị; nhiều bài hát trở thành tác phẩm sống mãi với thời gian như: "Bài ca xây dựng", "Những ánh sao đêm", "Tôi người thợ lò", "Người đi xây hồ Kẻ Gỗ"…

Trừ những ngày Chủ nhật khác, tỷ dụ như mưa gió, ốm đau hay anh và chị có một người đi công việc, anh và chị đều có thói quen riêng trong ngày Chủ nhật.

1. Thỉnh thoảng về quê, ghé qua nhà cũ, mọi người ngồi lại với nhau kể chuyện ngày xưa. Chị vẫn hay nhắc, hồi ba với mấy đứa đi, chiều nào má cũng ra ngồi trên ghế gỗ, ngay chỗ này, cứ nhìn xa xăm, dõi mắt kiếm tìm một điều gì không rõ? Hỏi thì má chỉ cười, không nói. Cứ vậy cho tới ngày má mất mới thôi. Lần nào cũng vậy, câu chuyện chị kể con nghe đến thuộc lòng, vậy mà lần nào con cũng giọt vắn giọt dài, khóc đến cạn cả lòng.

Ngày về hưu, mình hay lên đồng ở quán cà phê Ga. Thế rồi thân ông T. Ổng vốn là dân anh chị, ở tù miền Bắc mấy năm dài. Ra tù vào Nam nhảy tàu lửa, bán chè chén trên đường Thái Nguyên, đôi lúc bảo kê quán karaoke kiếm sống… Sau nghĩ đời mình cả một chuỗi ngày dài vô dụng, không vợ con, buồn, ông quẳng hết quá khứ, quyết từ nay hoàn lương.

Mọi người bảo rằng Nha Trang là thành phố chỉ có 2 mùa mưa nắng. Thành phố có con đường biển đẹp với những thảm cây xanh được chăm chút hàng ngày, đẹp hơn cả những bãi biển trong các cuộc hành trình du lịch đến một đất nước nào đó như: Thái Lan, Singapore…

Tối nay thứ Sáu. Ăn cơm xong là Hoa vào phòng đóng cửa và mở máy tính. Trước đây cả tuần chỉ có thứ Bảy là bố mẹ cho nó dùng mạng thoải mái. Nhưng từ khi có dịch, trường chuyển sang học online đến giờ  thì ngày nào nó cũng vào mạng để học. Học qua mạng nên nó và tụi bạn vẫn có lúc thoát ra khỏi lớp học để chạy vô bếp lấy bịch mận ra ăn.

Xóm có chừng chục nóc nhà nhưng có đến 5 bụi tre to. Hàng tre vươn cao, bóng tre đỡ bóng nắng làm đường làng mát mẻ, dễ chịu. Nhưng ban đêm, trẻ nhỏ không dám ra đường. Đường hẹp, gốc tre to, tối om om, nếu phải đi đâu tụi nhỏ đều năn nỉ người lớn dắt đi.

Lần đó ở Phú Quốc, tôi thuê một anh chạy xe Grab chở đi nguyên ngày để khám phá hòn đảo ngọc. Phú Quốc rộng thênh thang, chỉ riêng con đường từ thị trấn Dương Đông tới An Thới dài mấy chục cây số đã là vời vợi. Tôi hết ghé vườn tiêu lại lên đồi sim, ra các bãi biển và cả các ngôi chùa. Trên đường đi, chúng tôi bỗng gặp một cơn mưa dữ dội, kiểu mưa chỗ này trời nắng chỗ kia.