18 tuổi tôi bắt đầu xa nhà vào thành phố Hồ Chí Minh ở trọ đi học. Với một đứa trẻ vừa mới rời trường trung học, ngày đó là một sự kiện trọng đại nên mẹ tôi chuẩn bị cho tôi nhiều thứ, dặn dò cẩn thận rất nhiều điều. Tôi nghĩ đơn giản hơn, 4 năm đại học sẽ trôi qua như một chớp mắt nhưng sẽ cho tôi đủ lớn về mọi mặt để bắt đầu cuộc sống tươi đẹp khi quay lại nhà.

Ba công tác ở xa, thỉnh thoảng mới về. Những ngày ba ở nhà thực sự là ngày hội. Không chỉ vì được găp ba, được ba đưa đi chơi, kể chuyện... mà chúng tôi còn được ăn những món chè ba nấu.

Em học giỏi và xinh đẹp, là hoa khôi của trường. Nhiều bạn học cùng trường luôn theo đuổi, thầm thương trộm nhớ, trong đó có anh. Vừa thi xong tốt nghiệp phổ thông, bất ngờ em lấy chồng. Chồng em là con trai một, nhà giàu nhất làng. Mấy bạn thất vọng tràn trề; còn anh, có một nỗi buồn thăm thẳm trong lòng.

- Xuân này mình sẽ đi đâu? Nàng nói câu ấy với vẻ nũng nịu như mọi khi. - Em thích đi đâu thì mình đi đó. Ông vừa trả lời vừa ôm bờ vai nàng. Hai người cùng yên lặng như đang trôi trong những cảm xúc ngọt ngào.  

"Giêng, Hai nỗi nhớ đong đầy/Nhớ quê, nhớ kiểng, nhớ mây trên trời". Chắc người làm ra câu ca dao trên là một người xa quê và có nỗi nhớ quê nhà da diết lắm mỗi khi sang độ Giêng, tháng Hai. Sẽ có ai đó hỏi một câu cắc cớ rằng, sao không nhớ tháng năm nào lại chỉ nhớ về độ Giêng, Hai? 

Ai cũng có một thời tuổi trẻ để nhớ về, đó là tất cả ước mơ, hoài bão về tương lai và cả tình yêu ban đầu của thời chập chững bước vào đời. Có một thời, rất nhiều chàng trai, cô gái Nha Trang tuổi hai mươi đã chọn Đà Lạt làm nơi bắt đầu cho cuộc hành trình mới. Đến thành phố cao nguyên ấy với cỏ, với thông ban đầu chỉ vì chọn những ngôi trường tốt để học hành, nhưng cũng từ đó đã trở thành những ký ức đẹp đẽ trong cuộc đời của họ. Để rồi nhiều năm tháng qua đi, Đà Lạt trở thành nơi chốn để quay về mỗi khi lòng thấy nhớ.

Anh Tư vui lắm khi mua được chiếc xe mới để chạy xe thồ. Anh kể cách đây nửa tháng, trong lúc chở một chị vào hẻm, đồ đạc lỉnh kỉnh, anh phụ xách vào nhà. Khi đi ra thì chiếc xe bị trộm mất. Anh nhớ đã khóa xe kỹ rồi nhưng vẫn bị kẻ gian lấy cắp.

Chúng ta vừa đón xuân sang, cũng là mùa bàng thay lá mà nhiều người gọi là mùa lá nõn. Đây là nét đẹp của đất trời sang mùa mà hình ảnh ấn tượng, tràn trề cảm xúc chính là tán bàng. Chỉ trong chốc lát, những lá bàng chuyển màu sang đỏ ối như màu ngói mới lấp lánh trong nắng vàng, cứ ngỡ hàng cây như bùng cháy để thắp đỏ bầu trời xanh.

Vào lúc trời nhá nhem tối, bà nghe thấy tiếng mèo kêu. Bà lọ mọ xuống bếp, bới đầy tô cơm, xắn nhỏ khúc cá kho, chan nước cá đều khắp bề mặt rồi đem tô cơm ra đặt ở góc sân. Xong, bà ngồi bên thềm nhà, chờ con mèo tới.

Nhật ký là một từ Hán Việt, có nghĩa là sự ghi chép hàng ngày. Mạng xã hội hiện nay đúng là cuốn nhật ký mở khổng lồ nếu anh tham gia. Khi nào mở ra Phây cũng hỏi: "Ấy ơi, hôm nay ấy nghĩ gì thế?"... Bây giờ là thời của thế hệ mới, một thế hệ không thể xa chiếc điện thoại dù chỉ 1 phút, chăm chỉ chia sẻ hình ảnh, suy nghĩ của cá nhân và chăm chỉ bình luận, thể hiện quan điểm với suy nghĩ của người khác.

Một lần trong siêu thị, tôi thấy một cô gái khoảng 20 - 25 tuổi, vóc người nhỏ nhắn, gương mặt ưa nhìn. Cô đi với một phụ nữ luống tuổi, chắc là bà của cô. Hai người đứng loay hoay ở lối lên cầu thang cuốn. Nghe cô nói "Bà cố lên, can đảm lên", tôi hiểu rằng cô đang động viên bà của mình đi thang cuốn. Người bà chần chừ mãi, nhớm đưa chân vào thang rồi thụt lại đến mấy lần. Cô gái nói nhỏ nhẹ với bà, kiểu dỗ dành rất tình cảm.

Anh làm nghề giáo viên. Chị mở tiệm tạp hóa nhỏ trong làng. Vợ chồng mới cưới mấy năm, con nhỏ, kinh tế khó khăn, trước mắt còn nhiều thứ để lo toan. Ngày nào cũng vậy, đi dạy về, anh phụ vợ buôn bán. Chị suốt ngày ở tiệm, không dám nghỉ vì sợ mất khách, chẳng đi đâu được. Mỗi lần có đám cưới, đám giỗ, hễ người này đi thì người kia ở nhà trông tiệm. Chuyện vợ chồng đi chơi cùng nhau hầu như không có.

Một hôm con trai tôi, thế hệ 9X bỗng hỏi: "In ronéo là gì vậy mẹ?". Giải thích cho con về nguyên lý một loại hình in ấn thịnh hành ở Việt Nam từ hơn 30 năm trước, bao nhiêu kỷ niệm ùa về trong tôi.

 Lần này là lần thứ hai chị đến Nha Trang. Lần đầu chị theo anh về cách đây hơn mười ba năm, khi họ mới yêu nhau. Hồi ấy, anh và chị mới tốt nghiệp đại học và đều công tác ở TP. Hồ Chí Minh

Mẹ thích nhất chè nếp. Mẹ quan niệm dân mình làm ruộng nên nếu có nấu chè cúng tổ tiên, chè nếp là lựa chọn phù hợp nhất. Vậy nên nhà tôi, những ngày rằm mẹ luôn nấu chè nếp.   

Trong các câu chuyện đối nhân xử thế, có câu chuyện đại ý như thế này: Người vợ lo bữa ăn sáng cho gia đình, bà lỡ tay nướng bánh mì cháy khét, vậy mà người chồng vẫn ăn và khen ngon...

Hồi ấy, phía sau nhà tôi có 2 cây mít. Đến mùa mít chín, má cắt xuống, đặt lên nong, bổ ra. Sau khi ăn thỏa thuê, cả nhà xúm vào "chế biến" chỗ mít còn lại.   

Hồi tôi còn nhỏ, nhà chật, con cái đông nên cha mẹ tôi phải tính toán dữ lắm mới kê được đồ đạc trong phòng sao cho vừa đủ vừa gọn, thiệt tối giản và thiết yếu...

Đầu xuân, anh chuẩn bị ra thăm mộ cha mẹ. Nào nhang, đèn, bánh mứt. Anh nói với Bin - cậu con trai đi theo mang chai nước để tưới chậu hoa vạn thọ. Không tìm thấy chai nước nhỏ, Bin đong đầy can nước 5 lít luôn.  

Có một buổi chiều tự nhiên nhớ ra lâu lắm rồi chưa ăn món gỏi bò khô, thế là chúng tôi rủ nhau chạy ra góc đường Hàn Thuyên ăn cho được món ăn kỷ niệm, chỉ nhớ đến là thấy thèm.

Tết này có người yêu chưa?  

Tôi chuyển về nơi này, một làng ven sông Cái Nha Trang trước khi nó đổ về biển hơn 5 cây số, Tết này là được 3 cái Tết. Tôi có chút tham lam khi gộp nguyên cụm gồm các xã: Vĩnh Thạnh, Vĩnh Ngọc, Vĩnh Hiệp thành tên gọi "làng" để nói về con đường hoa vàng mà tôi đã có 2 cái Tết dọc ngang khắp các ngõ ngách trong làng.

Những ngày sắp Tết, đi trên những con đường ở Nha Trang, bạn sẽ bắt gặp vô số loài hoa. Không chỉ có hoa mai, hoa hồng, cúc, lan, thược dược, mãn đình hồng, thủy tiên..., những năm gần đây còn xuất hiện biết bao loài hoa rất lạ nhập giống từ nước ngoài về để trồng và bày bán, đủ màu, đủ sắc, có loại đẹp đến ngỡ ngàng, làm bước chân ta bịn rịn… Nhưng đó là chỉ mới nói về những giống hoa do con người trồng ra, còn ở những làng quê, khi mùa xuân tới, hoa xuất hiện nhiều không biết đâu mà kể. 

Khu vườn rộng mênh mông một ngày gần cuối năm bạt ngàn mấy trăm chậu hoa cúc đại đóa bắt đầu trổ nụ. Bạn đứng lặng yên một góc, đôi bàn tay thô ráp xoa vào nhau. Thấy tôi, bạn bất chợt cười hiền, y chang anh bạn cùng lớp rất thư sinh hay làm thơ lúc còn ngồi trên ghế nhà trường trung học.

Cứ như một lẽ thường tình, những con chữ, những câu chuyện tản mạn cuối năm của họ luôn phảng phất cái mùi của Tết.

Mới tháng Chạp, không khí Tết đã náo nức lắm rồi. Những người ở xa lo đặt vé về quê, tính toán mua quà, mơ về một cái Tết sum vầy với gia đình thì đùng một cái, dịch bệnh bùng lên ở Hải Dương, Quảng Ninh… số ca dương tính tăng theo từng ngày. Số tỉnh, thành có người bệnh trong cộng đồng mới đó đã lên tới số 10. Cả nước kích hoạt chế độ phòng, chống dịch theo Chỉ thị 19 của Thủ tướng Chính phủ. Người dân lại thực hiện các biện pháp 5K. Chắc là đành xa kế hoạch về Tết thôi.

Đó là phiên chợ tràn đầy cảm xúc nhất trong một năm với mỗi người, làm cho tâm hồn người đi chợ thổn thức trong rộn rã tiếng người với âm thanh khác biệt của chợ ngày cuối năm. Bởi thế, hầu như ai cũng muốn đi phiên chợ cuối năm để mua sắm cho ngày Tết đủ đầy, hy vọng ấm áp mùa xuân. Đi chợ Tết thưởng thức hương vị ngào ngạt của Tết đang tới trước thềm xuân.

Kể ra, sẽ có không ít người lấy làm lạ, nhưng quả thật tổ chức Tết cho trâu là một phong tục có lâu đời và ngày xưa thường diễn ra tại nhiều vùng quê trên khắp 3 miền Bắc - Trung - Nam của nước ta.

Chưa đến tháng Chạp, đi chợ đã thấy người ta bày bán măng khô, hỏi sao có măng sớm thế thì nghe trả lời, bây giờ, người ta bán hàng ngày cô ơi. 

Trước nhà tôi có một cây hoa mai, tôi vẫn lặt lá theo chu kỳ hàng năm để ngày Tết trên cây có những bông hoa vàng là tín hiệu mùa xuân. Nhưng không phải năm nào hoa cũng nở đúng hẹn, có năm hoa nở sớm và có năm đợi Tết đi qua mới bung nở như kệ đất trời chuyển dịch. Mỗi năm, hoa nở ít hay nhiều đều không quan trọng, nhưng ngày 30 Tết tôi lại gắn trên cây mai những tấm thiệp chúc Tết, để những tấm thiệp mỗi cái mỗi dáng vẻ ấy hồn nhiên chao lay giống như một chút niềm vui.

Ở quê tôi, cứ mỗi khi thấy nhà nhà trồng rau, trồng hoa là biết Tết sắp đến. Nó đã trở thành một nếp sống thân thương của người dân quê. Mỗi khi nghe ba nói đã gieo hạt cho vườn rau Tết, tôi chỉ muốn chạy ngay về nhà, ngắm nhìn màu xanh mướt của những luống rau non mơn mởn đang lớn từng ngày.

Hồn quê, hương vị của mọi miền đất bao giờ cũng hiện hữu qua hình ảnh của phiên chợ Tết. Nha Trang cũng thế. Chợ Đầm khi còn là một đầm nước bao la bên dòng sông Cái ngập tràn hoa lau thì nơi đây chính là phiên chợ với trên bến dưới thuyền.

Tháng Chạp đến rồi, chỉ còn ít ngày nữa là đến Tết cổ truyền. Tháng Chạp năm ấy, tiết này, mẹ sinh ta sau cơn đau vật vã nhờ sự giúp đỡ của cô Mai - nữ hộ sinh người miền Nam. Cô Mai giờ còn hay không? Nhiều khi ta lơ ngơ trong màn sương hoài niệm. Bâng khuâng nhớ, bâng khuâng thương những người, những cảnh của ngày xưa. Vẫn biết cuộc sống là dòng chảy và không nên ngoái lại nhiều nếu ta không muốn bị chóng mặt. Thế nhưng, nhiều lúc vẫn không thể kìm lại cái ngoái đầu nhìn qua vai mình cả một trời sương khói lững lờ.

Từ ngày bà mất gần 20 năm, ông không đi bước nữa mà ở vậy gà trống nuôi con. Rồi thời gian trôi nhanh, mấy đứa con đều có gia đình, ra ở riêng. Hàng ngày, ông sống một mình một nhà, mấy con thay phiên nhau chăm ông.

Khi bầu trời bảng lảng mây xám và những cơn mưa phùn bất chợt của ngày đông, đó là lúc ta hiểu rằng tháng Chạp đã đến gần. Tháng Chạp - tháng cuối năm, là thời gian chuẩn bị Tết nên có rất nhiều việc để làm, trong đó có việc trồng vài luống hoa đón Tết.

Tháng Chạp về, hình như Nha Trang quê tôi có thời tiết đẹp nhất trong năm. Khi đó mùa mưa qua đã lâu, bầu trời đã trở lại một màu xanh thắm như từng có, mây trắng thênh thang và nắng đã vàng ấm áp. Những ngày này, dù ở tuổi nào cũng bỗng nhiên thấy lòng xôn xao. Những ngày cuối năm thường qua rất nhanh, khi những cơn gió heo may về nhiều hơn, người phố biển khi ra đường ai cũng đều khoác thêm cái áo len mỏng thì ai cũng biết Tết đã sắp về.

Biển giờ đó đã vắng, nhóm tắm biển cùng tôi mỗi sáng chỉ còn tôi nấn ná tiếc biển ấm, sóng êm. Đến khi nhìn lại quanh mình chỉ còn vài người thì tôi biết đã muộn.

"Nắng xuân thắm trên môi hồng... Gió xuân đến bên em ngồi...". Sáng nay trời thênh thênh gió. Ta cùng người đi đến chỗ đã từng hẹn với nhau. Nhà ai bên ven đường mở một ca khúc về mùa xuân.

Nhà thơ Dương Hương Ly (Bùi Minh Quốc) có một tác phẩm rất hay - Bài thơ về hạnh phúc: Hạnh phúc là gì/Bao lần ta lúng túng?/Hỏi nhau hoài mà nghĩ mãi chưa ra...

Nhà thơ Trần Vạn Giã vừa ra mắt tập thơ "Những bài thơ thời chưa tóc bạc" (Nhà xuất bản Hội Nhà văn 2020). Thật khó để phân biệt được rạch ròi trong tác phẩm này, bài thơ nào tác giả nói về thời tóc còn xanh, bài nào viết về thời tóc mình đã bạc, nhưng điểm chung, ở tập thơ mới này của Trần Vạn Giã có nhiều bài, nhiều đoạn thơ khá hay, dù viết về giai đoạn nào, nội dung nào.

Con đường nhà tôi là con đường của người tứ xứ tìm đến. Bởi mấy chục năm trước, nơi này chỉ là bãi cát với lau lách mọc đầy, nhiều hố trũng do người ta múc cát để xây nhà. Trong cuộc mưu sinh, nhà cất lên, đường mở ra, nay trở thành một khu phố đông dân. Tính ra đã 26 năm, khi đó cây dừa trước nhà ra trái, với tay hái được, nay nó cao đến độ những người hái dừa thuê cũng ngại leo lên.

Hôm qua, nói chuyện với mẹ trên điện thoại, Hiền bảo: "Con bận quá không về nhà ngày lễ được, hè con về mẹ nhé!". Mẹ không nói gì nhưng Hiền cảm nhận được mẹ rất buồn. Quả thực Hiền rất bận, công việc của công ty cứ dồn vào một lúc, Hiền lại đang mê mải làm cho xong luận văn tốt nghiệp.

Trước tiên, ngàn lần xin lỗi cụ Hàn thi sĩ vì dám mạo muội mượn một câu thơ của cụ đã được lưu trong lịch sử thi ca nước nhà để nói chuyện… chả dính gì đến thơ ca.