Lắp đặt và duy trì kết nối thiết bị giám sát hành trình (GSHT) đối với tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên là một trong những nội dung quan trọng trong chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (khai thác IUU) nhằm góp phần gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu đối với thủy sản xuất khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên hiện nay, vẫn còn một số tàu cá trên địa bàn tỉnh chưa lắp đặt thiết bị này; các tàu đã lắp đặt thì gặp khó khăn do tín hiệu kết nối không ổn định.

Còn 20 tàu chưa lắp đặt

Theo rà soát của Chi cục Thủy sản, toàn tỉnh có 700 tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên. Trong đó, có 4 tàu không thuộc diện lắp đặt thiết bị GSHT (3 tàu hoạt động nghề lưới đăng, không có máy chính; 1 tàu đang chờ thi hành án); số còn lại đều thuộc diện phải lắp đặt. Đến nay, đã có 676 tàu cá lắp đặt xong, tất cả hồ sơ tàu cá gắn thiết bị GSHT đều gửi về Chi cục Thủy sản để quản lý, theo dõi và lưu trữ; còn 20 tàu cá của ngư dân TP. Nha Trang chưa lắp đặt thiết bị GSHT.

Theo ông Nguyễn Như Đào - Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản, Khánh Hòa là một trong những địa phương có tỷ lệ tàu cá lắp đặt thiết bị GSHT cao của cả nước. Tuy nhiên, việc vẫn còn 20 tàu cá của ngư dân TP. Nha Trang chưa lắp đặt thiết bị GSHT sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nỗ lực chống khai thác IUU, gỡ “thẻ vàng” của tỉnh. Nguyên nhân của tình trạng này là do tàu cá hoạt động không hiệu quả bởi nguồn lợi thủy sản suy giảm, chi phí chuyến biển tăng, tàu cá thua lỗ nên nằm bờ. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo UBND TP. Nha Trang quyết liệt hơn trong triển khai lắp đặt thiết bị GSHT đối với các tàu cá chưa lắp đặt. Với những tàu cá chưa lắp đặt thiết bị GSHT, các lực lượng chức năng kiên quyết không cho ra khơi.

Cần hỗ trợ ngư dân khắc phục lỗi trên thiết bị

Đối với những tàu cá đã lắp đặt thiết bị GSHT, Chi cục Thủy sản thực hiện nghiêm túc việc quản lý, theo dõi, giám sát và xử lý dữ liệu GSHT trên hệ thống giám sát tàu cá; việc tiếp nhận và xử lý thông tin từ hệ thống giám sát tàu cá đã được thực hiện theo quy trình. Chi cục Thủy sản cũng tổ chức trực ban 24/7, bố trí cán bộ theo dõi tín hiệu tàu cá khi hoạt động khai thác trên hệ thống giám sát tàu cá qua website Tổng cục Thủy sản. Thực tế, thiết bị GSHT trên tàu cá thời gian qua hoạt động chưa ổn định, vẫn còn tình trạng nhiều tàu cá mất kết nối khi hoạt động trên biển. Bên cạnh đó, một số chủ tàu cá chưa đóng cước phí thuê bao hàng tháng nên đơn vị cung cấp dịch vụ đã thông báo ngắt kết nối thiết bị GSHT, gây khó khăn trong công tác quản lý hoạt động của tàu cá trên biển.

Ông Nguyễn Văn Năm (ở Hòn Rớ, xã Phước Đồng, Nha Trang) cho biết: “Từ thực tế sử dụng thiết bị GSHT thời gian qua cho thấy, trước khi đi biển, ngư dân kiểm tra thiết bị có kết nối tốt, nhưng khi ra biển thì lại mất kết nối. Máy GSHT là thiết bị điện tử, các lỗi thường gặp về sim hoặc phần mềm, ngư dân không thể khắc phục được trên biển. Đơn vị cung cấp thiết bị yêu cầu chạy về bờ để khắc phục, chúng tôi mới ra biển làm được 3-4 ngày không thể về được, vì 1 chuyến biển tổn phí đến 170-180 triệu đồng. Trong khi đó, nếu mất tín hiệu GSHT tàu cá mà ngư dân vẫn ở lại khai thác trên biển, không kịp thời báo về cho cơ quan quản lý thì sẽ bị xử phạt nặng; doanh nghiệp không thu mua cá của tàu mất kết nối”. Ngoài ra, một số ngư dân còn phản ánh, hiện nay, nhiều đơn vị, doanh nghiệp cung cấp thiết bị, dịch vụ kết nối thiết bị GSHT tàu cá không giống nhau. Vì vậy, cơ quan chức năng cần có sự quản lý một cách thống nhất đối với các đơn vị cung cấp thiết bị.

Với thực trạng này, một số đơn vị cung cấp thiết bị, dịch vụ đã chủ động phối hợp với ngư dân, cơ quan quản lý thực hiện tiếp nhận và xử lý thông tin tàu cá khi mất kết nối trên biển; hướng dẫn ngư dân cách khắc phục và triển khai công tác bảo trì, bảo dưỡng thiết bị ngay sau mỗi chuyến biển. “Ngư dân cần lưu ý, khi thiết bị GSHT của tàu bị hư hỏng thì trong vòng 10 giờ đồng hồ phải sử dụng các thiết bị thông tin liên lạc khác để báo cáo về cơ quan chức năng việc mất kết nối của mình, như thế sẽ không vi phạm quy định. Những trường hợp mất kết nối quá thời gian quy định mà ngư dân không báo về thì sẽ bị xử phạt về hành vi vi phạm trong chống khai thác IUU. Ngoài ra, khi thiết bị GSHT tàu cá bị lỗi, ngư dân không tự ý tháo thiết bị để khắc phục mà phải báo cơ quan chức năng có trách nhiệm xử lý. Để hỗ trợ ngư dân, địa phương kiến nghị các bộ, ngành Trung ương sớm có phương án hỗ trợ cước phí thuê bao vệ tinh cho chủ tàu lắp đặt thiết bị GSHT đối với tàu cá”, ông Nguyễn Như Đào nói.

HẢI LĂNG