10:01, 14/01/2020

Màu xanh nhớ Tết

1. Tôi về chung cư này được hơn một năm. Chung cư mới xây, chỉ có hai khối nhà trước và sau với khoảng 180 căn hộ. Lúc tôi dọn đến chưa đến 30 căn có người ở. Tòa nhà ngay mặt đường, tường rào ba mặt chung quanh. Men theo tường là bồn hoa, nghe bảo sẽ trồng cây xanh tạo bóng mát. Khi ấy những bồn hoa trống không, gạch, đá, cát, vữa vẫn còn đầy bên trong.

1. Tôi về chung cư này được hơn một năm. Chung cư mới xây, chỉ có hai khối nhà trước và sau với khoảng 180 căn hộ. Lúc tôi dọn đến chưa đến 30 căn có người ở. Tòa nhà ngay mặt đường, tường rào ba mặt chung quanh. Men theo tường là bồn hoa, nghe bảo sẽ trồng cây xanh tạo bóng mát. Khi ấy những bồn hoa trống không, gạch, đá, cát, vữa vẫn còn đầy bên trong.


Rồi người lục tục đến ở đông hơn và các bồn hoa được đổ đất.


Ra vào không chú ý, một ngày, đi bộ một vòng quanh tòa nhà, tôi ngạc nhiên khi thấy tất cả những bồn hoa được phủ xanh, không phải hoa mà là rau.


Thì ra, có những gia đình mang hạt giống xuống trồng lấy rau sạch để ăn. Tôi thấy họ chăm, tưới, nhổ cỏ, thêm đất hệt nhà nông chính hiệu. Để chữa bệnh cho cây, các chị xịt nước pha với ớt hay thực phẩm kỵ loại sâu nào đó. Mỗi sáng hay chiều, các anh, chị, ông, bà… tập trung dưới sân chơi, vừa chuyện trò vừa chăm rau. Chỗ này đậu bắp, chỗ kia cải non, chỗ nọ mùng tơi… Tôi không rành việc trồng tỉa này lắm, hết đợt thu hoạch lại thấy loại rau khác thay đổi. Đặc biệt, có vài cây chuối, tôi quan sát chúng từ lúc bắt đầu trổ mã màu xanh non tơ đến lúc chuyển sang màu xanh già, trông cũng hay hay.


Quen mắt với đám rau, một hôm, chạy xe một vòng, tôi ngạc nhiên khi thấy vạt dài men theo tường là gừng, cây cao khoảng nửa mét, mới hiểu ra là để chuẩn bị Tết, có lẽ chủ nhân của nó đã ương gừng từ tháng 4 hay tháng 5.


Thấy tôi ngắm vạt gừng, một người nói, vậy là nhà này có gừng kịp làm mứt Tết.


Tự nhiên, tôi cảm giác như khứu giác được đánh thức bởi mùi Tết, ấm sực gian bếp, cồn cào thêm bởi tiết trời se se chút buổi sáng.


2. Lại nhớ, nhiều năm trước, đối diện nhà tôi khi ấy còn ở phố, có gia đình làm nghề mứt Tết. Khoảng đầu tháng Chạp, đêm phố thơm nức mùi gừng, lào rào tiếng chậu thau và cả tiếng rì rầm nói chuyện. Mùi Tết đậm đặc, ngọt ngào hơn khi đến công đoạn sên đường rồi cứ thế lan tỏa từ khu phố nhỏ ra đường lớn.


Cũng thời ấy, có mấy nhà cạnh nhà tôi năm nào cũng nổi lửa nấu bánh trước nhà khi con cháu về đông đủ, có người trông coi nồi bánh tét. Mùi khói len lỏi khắp xóm, từng nhà. Những đêm chờ Tết nhờ thế mà vui. Nhà không nấu bánh thường gia đình ít người, vợ chồng trẻ. Một vòng phố về, người thảnh thơi dừng xe nói vài ba câu chuyện làm quà với người đang canh nồi bánh. Có khi nán lại lâu hơn nếu câu chuyện không có hồi kết, dường như không có khoảng thời gian một năm giữa người đi xa và người lại.  


Thời gian dần trôi, những nồi bánh tét nhỏ dần rồi mất hẳn. Có gia đình bán nhà theo con vào thành phố, có gia đình con cái ra riêng tự lo Tết ở gia đình nhỏ. Đôi lúc tôi thắc mắc không hiểu họ có đem theo mùi khói Tết cuối năm về xóm nhà mới?


Mùi gừng cũng tan theo gió khi bà cụ qua đời, con cái bán nhà, dọn đi xóm khác. Tôi cũng không biết họ có mang mùi gừng cuối năm về xóm mới?


Tôi lại nhớ đến những nồi bánh tét “công nghiệp”, quy mô hơn trên con đường tôi đi chợ mỗi ngày. Đâu khoảng 20 tháng Chạp, có một người đàn ông làm công việc đắp lò ở ngoài sân. Bắt đầu là xây gạch vòng tròn, sau đó mới đắp đất chung quanh. Cạnh đó, cánh phụ nữ vừa vo nếp vừa chuyện trò rôm rả. Nhìn vào trong nhà nào lá, nào nếp, nào đậu xanh, dây lạc... Không khí vui như Tết khi người gói, tay làm, miệng nói, tiếng gọi bảo nhau…


Hồi tưởng tiếp, tối ba mươi dạo một vòng ra phố. Những cây mía ở quê đem xuống từ chiều. Tất cả như dừng lại khi nhà nhà sạch sẽ, tươm tất từ những chậu hoa bên ngoài cho đến đèn sáng rực bên trong. Ngày mai là mùng một Tết, mọi người được sống chậm. Phố sẽ thức dậy trễ, đường phố vắng hơn. Mọi thứ chộn rộn dường như đã lùi lại rất xa.


Giật mình, một năm nữa lại sắp qua!


ĐÀO THỊ THANH TUYỀN