Theo đánh giá của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội những năm qua có tăng song tốc độ tăng vẫn còn thấp. Công tác quản lý các doanh nghiệp, người lao động và quản lý đối tượng thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc còn hạn chế.
Theo đánh giá của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) những năm qua có tăng song tốc độ tăng vẫn còn thấp. Công tác quản lý các doanh nghiệp, người lao động (NLĐ) và quản lý đối tượng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc còn hạn chế. Do đó, Nhà nước đã có những điều chỉnh trong chính sách BHXH nhằm bảo đảm quyền lợi cho NLĐ. Theo đó, năm 2018, nhiều nội dung của Luật BHXH năm 2014 có hiệu lực thi hành như: bổ sung đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng; NLĐ là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam; công thức để tính lương hưu, tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc…
Triển khai những chính sách đó, cơ quan BHXH tỉnh đã có công văn hướng dẫn, tập huấn cho các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trong tỉnh khẩn trương áp dụng các chính sách về đối tượng, mức đóng BHXH bắt buộc, lãi suất chậm đóng, trốn đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Theo đó, về tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc có 2 nhóm là tiền lương do Nhà nước quy định và nhóm tiền lương do đơn vị quyết định. Đối với nhóm tiền lương do đơn vị quyết định thì từ ngày 1-1-2018 trở đi, tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc bằng mức lương tính theo thời gian của công việc hoặc chức danh theo thang lương, bảng lương do NLĐ sử dụng lao động mà hai bên đã thỏa thuận (đối với NLĐ hưởng lương theo sản phẩm hoặc lương khoán thì ghi mức lương tính theo thời gian để xác định đơn giá sản phẩm hoặc lương khoán) cộng phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác theo quy định tại Điểm a, Khoản 2, 3, Điều 4 của Thông tư số 47 ngày 16-11-2015 của Bộ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.
Tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc không bao gồm các khoản chế độ và phúc lợi khác như: tiền thưởng theo quy định tại Điều 103 của Bộ luật Lao động; tiền thưởng sáng kiến; tiền ăn giữa ca; các khoản hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ; hỗ trợ khi NLĐ có thân nhân bị chết, NLĐ có người thân kết hôn, sinh nhật của NLĐ, trợ cấp cho NLĐ gặp hoàn cảnh khó khăn khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác ghi thành mục riêng trong hợp đồng lao động theo Khoản 11, Điều 4 Nghị định số 05 ngày 12-1-2015 của Chính phủ.
BHXH tỉnh lưu ý, từ năm 2018, theo Quyết định số 595 ngày 14-4-2017 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam thì lãi suất tính lãi chậm đóng, truy đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp là 1,2084%/tháng; lãi suất tính lãi chậm đóng, truy đóng bảo hiểm y tế là 0,75%/tháng.
Bên cạnh đó, Điều 216 Bộ luật Hình sự 2015 cũng có hiệu lực thi hành về xử lý trách nhiệm hình sự đối với việc trốn đóng BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Theo đó, cá nhân có hành vi không đóng hoặc không đóng các khoản bảo hiểm cho NLĐ thì có thể bị phạt tiền hoặc phạt tù tùy theo mức độ vi phạm.
Nguyễn Thị Thanh Hoa
(Chánh Thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội)
