Tuy đã được sửa đổi, bổ sung, nhưng khi áp dụng chính sách thuế thu nhập cá nhân vào thực tế vẫn không tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc.
Tuy đã được sửa đổi, bổ sung, nhưng khi áp dụng chính sách thuế thu nhập cá nhân (TNCN) vào thực tế vẫn không tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc.
Vẫn vi phạm
Sau 4 năm thực hiện, hầu hết các cơ quan chi trả thu nhập, cá nhân nộp thuế đã chấp hành nghiêm túc chính sách thuế TNCN. Tuy nhiên, theo ông Huỳnh Sáng - Trưởng phòng Quản lý Thuế TNCN Cục Thuế tỉnh: “Qua kiểm tra, cơ quan Thuế phát hiện một số tổ chức, cá nhân chi trả thu nhập vi phạm như: Kê khai thuế không đúng thời gian quy định; khấu trừ thuế TNCN không tương ứng với thu nhập thực nhận; không khấu trừ thuế trước khi trả thu nhập… Mặt khác, người nộp thuế có biểu hiện vi phạm như: Không ủy quyền cho tổ chức chi trả quyết toán thuế thay nhưng bản thân cũng không quyết toán với cơ quan Thuế; có nhiều nguồn thu nhập nhưng khai ít hoặc không quyết toán thuế dẫn đến khai man để trốn thuế… Khi bị cơ quan Thuế phát hiện xử lý thì viện đủ lý do”.
 |
| Cơ quan Thuế đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn chính sách thuế cho người nộp thuế (Ảnh chụp tại bộ phận “một cửa” Chi cục Thuế huyện Cam Lâm, Khánh Hòa). |
Bên cạnh đó, do cơ chế tự khai, tự chịu trách nhiệm, cơ quan Thuế chưa thể kiểm soát chính xác được thu nhập của các cá nhân thuộc phạm vi toàn quốc, từ nhiều nguồn khác nhau. Do đó, hành vi trốn thuế là không thể tránh khỏi. Đó là chưa kể những khó khăn trong việc quản lý đối tượng giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc trong phạm vi toàn quốc. Chị N.T.K (nhân viên một công ty ở TP. Nha Trang) bộc bạch: “Việc kê khai giảm trừ gia cảnh chủ yếu dựa vào ý thức của đối tượng nộp thuế. Điều này đã tạo khe hở trong việc kê khai số người phụ thuộc. Chẳng hạn, cùng 1 người bố hoặc mẹ nhưng sẽ được tính trùng thành 2 người bởi cả 2 người con ở 2 địa phương khác nhau cùng kê khai và chính quyền địa phương sở tại đều xác nhận”.
Được biết, hàng năm, qua kiểm tra các tổ chức chi trả thu nhập, cơ quan Thuế đều xử lý truy thu và phạt nộp vào ngân sách. Từ quý III/2013, được sự hỗ trợ của ứng dụng QLT-TNCN, cơ quan Thuế đã rà soát 230 hồ sơ quyết toán thuế năm 2012 hoàn trả tiền thuế nộp thừa, phát hiện 21 trường hợp vi phạm, xử lý truy thu và phạt hơn 36 triệu đồng. Đi đôi với việc kiểm tra hồ sơ hoàn thuế, cơ quan Thuế đã rà soát quyết toán thuế năm 2010 - 2012 của các đơn vị chi trả thu nhập từ tiền lương, tiền công có số tiền thuế nộp trong năm hơn 200 triệu đồng. Qua đó, phát hiện 10 doanh nghiệp (DN) có nghi vấn thực hiện kê khai thuế hàng tháng không tương ứng với số tiền thuế đã khấu trừ cần kiểm tra, trong đó đã xử lý 2 DN, truy thu và phạt 52,3 triệu đồng; 17 cá nhân không thực hiện quyết toán thuế TNCN với số tiền thuế truy thu gần 200 triệu đồng.
Nhiều khó khăn
Ông Huỳnh Sáng phân trần: “Thông tư số 111/2013/TT-BTC vẫn còn vấn đề chưa được xác định cụ thể như: Thu nhập từ các đại lý xổ số là thu nhập từ tiền công hay từ kinh doanh. Điều này gây khó khăn cho cơ quan Thuế trong quá trình quản lý”. Đặc biệt, từ ngày 1-7-2013, việc nâng mức giảm trừ bản thân, giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc của các cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công, kinh doanh đã ảnh hưởng lớn đến kế hoạch thu thuế năm 2013. Ước tính, 6 tháng cuối năm 2013 bị giảm khoảng 48 - 50 tỷ đồng tiền thuế TNCN.
Công tác kiểm tra sau khi hoàn thuế cũng gặp khó khăn, vì không có ứng dụng thông tin kiểm soát thu nhập toàn quốc. Cá nhân có bao nhiêu chứng từ khấu trừ thì giải quyết hoàn bấy nhiêu. Cơ quan Thuế chỉ kiểm soát được thông tin cá nhân có thu nhập trong tỉnh. Việc rà soát đăng ký giảm trừ gia cảnh cũng là điều khiến cơ quan Thuế băn khoăn. Tuy cơ quan Thuế biết những trường hợp không đủ điều kiện giảm trừ gia cảnh nhưng không thể ngăn chặn từ đầu mà chỉ kiểm tra khi có quyết định kiểm tra tại tổ chức chi trả. Đây là hạn chế của cơ chế tự khai, tự nộp. Ngoài ra, theo quy định của Thông tư số 111, từ ngày 1-7-2013 trở đi sẽ cấp mã số thuế cho người phụ thuộc đăng ký giảm trừ, nhưng hiện nay vẫn chưa triển khai…
Theo ông Nguyễn Xuân Dũng - Cục trưởng Cục Thuế tỉnh, thời gian tới, bên cạnh việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền chính sách thuế TNCN trên các phương tiện thông tin đại chúng, đối thoại với doanh nghiệp, tập huấn chính sách thuế mới…, cơ quan Thuế còn tăng cường kiểm tra các đơn vị chi trả thu nhập. Năm 2014, cơ quan Thuế tiếp tục khai thác ứng dụng QLT-TNCN trong công tác hoàn thuế nhằm hạn chế tối đa các trường hợp có thu nhập nhiều nơi nhưng không khai báo đúng; đồng thời rà soát nguồn thu nhập nhiều nơi từ tiền lương, tiền công trên toàn quốc để đối chiếu, sàng lọc và có biện pháp xử lý.
KIM THAO
