Mới đây, ông Lê Đức Vinh - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa đã thống nhất thành lập Ban Chỉ đạo đề án xây dựng Bảo tàng Khánh Hòa. Mục đích cuối cùng là tỉnh phải có một bảo tàng xứng tầm với truyền thống lịch sử, văn hóa của vùng đất xứ Trầm hương.
Mới đây, ông Lê Đức Vinh - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa đã thống nhất thành lập Ban Chỉ đạo đề án xây dựng Bảo tàng Khánh Hòa. Mục đích cuối cùng là tỉnh phải có một bảo tàng xứng tầm với truyền thống lịch sử, văn hóa của vùng đất xứ Trầm hương.
Xây dựng bảo tàng mới là cần thiết
Bảo tàng Khánh Hòa (có tổng diện tích 2.700m2) được thành lập năm 1979 trên cơ sở tận dụng căn nhà của Sở Giao thông công chính thời Pháp thuộc. Hiện nay, Bảo tàng tỉnh đang lưu giữ gần 10.000 tài liệu, hiện vật các thời kỳ lịch sử khác nhau. Trong đó, có nhiều bộ sưu tập quý hiếm so với các bảo tàng địa phương trong cả nước như: đồ trang sức, mộ chum, trống đồng, tượng Chăm và hệ thống bia ký, tiền cổ, súng thần công… Ngoài ra, bảo tàng còn lưu giữ nhiều tài liệu, hiện vật quý về lịch sử của Đảng bộ và nhân dân Khánh Hòa qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.
Theo ông Hoàng Trọng Thức - Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh, do chỉ có 2 phòng trưng bày nhỏ với diện tích hơn 180m2 nên bảo tàng chỉ trưng bày được các chuyên đề có tính chuyên sâu. Không gian ngoài trời chật hẹp không đủ trưng bày hiện vật khối lớn và tổ chức các hoạt động chuyên đề. Bảo tàng hiện tại tận dụng công sở cũ nên việc cải tạo lại là không khả thi. Bên cạnh đó, hệ thống kho của bảo tàng thiếu diện tích và thiếu phương tiện kỹ thuật trong việc bảo quản và lưu giữ hiện vật.
Việc xây dựng Bảo tàng Khánh Hòa là nhu cầu cấp thiết nhằm tạo điều kiện lưu giữ lâu dài di sản lịch sử, văn hóa của Khánh Hòa; tạo điểm đến hấp dẫn đối với du khách. “Khánh Hòa cần có một bảo tàng hiện đại, xứng tầm với sự phát triển của tỉnh, đảm bảo phát huy tốt nhất các giá trị văn hóa - lịch sử của vùng đất xứ Trầm Hương”, ông Lê Chí Hướng - Giám đốc Bảo tàng tỉnh bày tỏ.
Phòng trưng bày hiện tại của Bảo tàng tỉnh rất nhỏ hẹp |
Bảo tàng mới phải hiện đại
Hiện nay, UBND tỉnh đã đồng ý về chủ trương xây dựng bảo tàng trong Trung tâm đô thị thương mại - dịch vụ tài chính - du lịch Nha Trang (khu đất sân bay Nha Trang cũ) với diện tích khoảng 1,4ha. Để chuẩn bị cho việc xây dựng bảo tàng, ông Nguyễn Đắc Tài - Phó Chủ tịch UBND tỉnh cùng lãnh đạo Bảo tàng tỉnh đã có chuyến đi khảo sát một số bảo tàng lớn trong nước và bảo tàng các địa phương, gặp gỡ các chuyên gia đầu ngành như: PGS.TS Nguyễn Văn Huy - nguyên Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học, nhà sử học Lê Văn Lan… để nhờ tư vấn trong việc xây dựng bảo tàng. “Bảo tàng Khánh Hòa phải là công trình văn hóa hiện đại, một phức hợp công trình kiến trúc liên kết ở trình độ cao, đáp ứng yêu cầu của một bảo tàng hiện đại về trưng bày, bảo quản tài liệu, hiện vật, phục vụ nghiên cứu khoa học cũng như việc tham quan của người dân và du khách”, ông Lê Chí Hướng cho biết.
Hiện tại, Sở Văn hóa và Thể thao đã lên đề cương nội dung trưng bày; quy mô xây dựng bảo tàng; các yêu cầu về thiết kế, kiến trúc và kỹ thuật của bảo tàng. Theo đó, bảo tàng không cần quá lớn nhưng phải có tính thẩm mỹ cao, hiện đại về kiến trúc và phải đáp ứng những yêu cầu mang tính đặc thù về công năng sử dựng, ứng dụng khoa học kỹ thuật trong công tác trưng bày (hệ thống màn hình, âm thanh và ánh sáng…). Có như vậy mới đảm bảo việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa - lịch sử một cách lâu dài. Sở Văn hóa - Thể thao cũng đề xuất phương án thi tuyển kiến trúc bảo tàng; mời chuyên gia nước ngoài về kỹ thuật trưng bày bảo tàng.
Được biết, dự án Bảo tàng tỉnh có 2 giai đoạn: giai đoạn 1 tập trung xây dựng đề án chi tiết, nội dung, kịch bản trưng bày tại bảo tàng; giai đoạn 2 là xây dựng. Ông Lê Đức Vinh yêu cầu đề án phải đảm bảo sự gắn kết giữa không gian bên trong và bên ngoài; cần có những mô hình, công trình xung quanh để gắn kết với hoạt động của bảo tàng.
XUÂN THÀNH
Đầu năm 2003, dự án đầu tư cải tạo, nâng cấp Bảo tàng Khánh Hòa được UBND tỉnh phê duyệt, thậm chí đã động thổ khởi công dự án, nhưng ngay sau đó bị đình chỉ vì quy mô và phương án của dự án chưa phù hợp với cảnh quan xung quanh. Ngày 13-9-2004, UBND tỉnh cho phép Sở Văn hóa - Thông tin (nay là Sở Văn hóa và Thể thao) chuẩn bị đầu tư dự án xây dựng Bảo tàng Khánh Hòa tại địa điểm Nhà khách Bộ Công an (T378), sát cầu Trần Phú. Tuy nhiên, do không thống nhất trong việc hoán đổi đất nên phải ngừng dự án. Đầu năm 2006, UBND tỉnh cho phép Sở Văn hóa và Thể thao tiếp tục lên phương án xây dựng bảo tàng mới ngay tại vị trí cũ với yêu cầu: giữ lại căn nhà 2 tầng phía trước, kết hợp với xây mới phía sau, kiến trúc phải phù hợp với cảnh quan xung quanh. Đến cuối năm 2007, đề án xây dựng Bảo tàng tỉnh gần như đã hoàn tất, chỉ chờ UBND tỉnh phê duyệt để khởi công; tuy nhiên sau đó dự án bị tạm dừng vì Thủ tướng Chính phủ có quyết định về việc thực hành tiết kiệm chi.
