Xã Sơn Bình, huyện Khánh Sơn là một trong những địa phương được chỉ đạo điểm của tỉnh về triển khai thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới. Để đạt chuẩn xây dựng nông thôn mới, Sơn Bình đang cần nguồn đầu tư rất lớn và sự nỗ lực, quyết tâm của cả hệ thống chính trị cùng người dân.
Xã Sơn Bình, huyện Khánh Sơn (Khánh Hòa) là một trong những địa phương được chỉ đạo điểm của tỉnh về triển khai thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM). Để đạt chuẩn xây dựng NTM, Sơn Bình đang cần nguồn đầu tư rất lớn và sự nỗ lực, quyết tâm của cả hệ thống chính trị cùng người dân.
Điều kiện thuận lợi…
Nhắc đến Khánh Sơn, hẳn nhiều người sẽ nghĩ về cây sầu riêng, mía tím, cà phê và gần đây là hồ tiêu, bưởi, quýt đường… Và Sơn Bình chính là địa phương được nhận định có điều kiện thuận lợi nhất để phát triển các loại cây trồng ấy. Bên cạnh những mô hình sản xuất do các ngành của tỉnh và huyện đầu tư, xã Sơn Bình đã hình thành mô hình cà phê, tổ liên kết trồng sầu riêng, mía tím, chôm chôm, hồ tiêu, chuối, lúa nước… để tạo nên khối liên kết giúp nhau cùng vươn lên thoát nghèo, kinh tế hộ gia đình cũng từ đó ngày một phát triển. Nhờ thế, Sơn Bình hôm nay đã có sự thay da đổi thịt so với 5 năm về trước. Những ngôi nhà mới khang trang đã mọc lên sau những vụ mùa bội thu, đường làng ngõ xóm cơ bản đã được bê tông hóa, diện mạo NTM đã dần xuất hiện với những ngôi làng mái ngói đỏ tươi.
 |
| Một góc xã Sơn Bình |
Càng đáng quý hơn là một bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số ở địa phương đã dần làm quen với các mô hình kinh tế, dần hoàn thiện kỹ năng cũng như việc áp dụng máy móc trong quá trình trồng và chăm sóc các loại cây ăn quả, cây công nghiệp để mang lại hiệu quả kinh tế rõ ràng, hạn chế tập quán canh tác lạc hậu, du canh du cư như trước. Điều này đã tạo nên những mảng màu tươi sáng trong bức tranh nông thôn ở Sơn Bình, khi tỷ lệ hộ nghèo đã giảm so với 4 năm về trước. Năm 2011, toàn xã có 180 hộ nghèo, chiếm 24,6% số hộ, nhưng đến năm 2015 chỉ còn 50 hộ nghèo, chiếm 6,3%. Có được điều này là nhờ sự đẩy mạnh phát triển kinh tế với hàng chục mô hình mang lại hiệu quả, nâng thu nhập bình quân đầu người từ 4,8 triệu đồng/năm của thời điểm 2011 lên 17,6 triệu đồng/năm vào năm 2015.
Dẫu vậy, sau những việc đã làm được, Ban chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM xã Sơn Bình cũng thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế, nhất là việc địa phương chỉ đạt được 10/19 tiêu chí cho đến thời điểm này là chưa đáp ứng yêu cầu đề ra.
… nhưng chưa cán đích
Những tiêu chí còn lại được xác định là những tiêu chí khó, để đạt được đòi hỏi không chỉ nguồn vốn đầu tư lớn mà còn cả sự nỗ lực nhiều hơn nữa từ chính quyền địa phương cho đến người dân. Có những tiêu chí đang cần nguồn vốn đầu tư không nhỏ, chẳng hạn như các trường học ở cả 3 cấp gồm mầm non, tiểu học và THCS đều cần được đầu tư xây dựng thêm các hạng mục. Hệ thống giao thông nội đồng chưa được cứng hóa khiến cho tiêu chí giao thông vẫn chưa hẹn ngày về đích. Riêng khu thể thao của xã được bố trí trên nền đất rộng gần 10.000 m2, nhưng các công trình phục vụ cho tập luyện, thi đấu thể thao lại chưa được đầu tư, trong khi nhà văn hóa xã chưa có, nhà cộng đồng thôn gần như bỏ không vì chưa được đầu tư các thiết bị cần thiết bên trong.
Bên cạnh những yếu tố khách quan kể trên, có thể thấy, những tiêu chí quan trọng, sát sườn với đời sống người dân đang có một khoảng cách không nhỏ so với mục tiêu đặt ra. Trong đó, nhà ở dân cư nông thôn của xã mới chỉ có 13,3% số nhà đạt chuẩn. Cụ thể, Sơn Bình đang có 147 nhà tạm, chiếm 22,23% số nhà toàn xã. Đây đều là những ngôi nhà của các hộ đồng bào dân tộc thiểu số, trong khi đó việc xóa toàn bộ nhà tạm, nhà dột nát là yêu cầu bắt buộc để hoàn thành tiêu chí nhà ở. Bên cạnh nhà tạm, Sơn Bình mới có 87 ngôi nhà đạt chuẩn, chiếm 13,3%, trong khi yêu cầu đặt ra tối thiểu phải có 80% số nhà đạt chuẩn gồm 3 cứng (nền, khung, mái) và đủ diện tích 14m2/người. Ông Cao Liên - Chủ tịch UBND xã Sơn Bình cho rằng: “Mặc dù trước đây, toàn bộ nhà ở của hộ đồng bào thiểu số được các cấp quan tâm đầu tư, nhưng vì các thành viên trong hộ lập gia đình tách riêng, thường là ở bên cạnh nhà được Nhà nước đầu tư trước đó nên những ngôi nhà này chủ yếu là mái tranh vách đất”. Cũng theo chia sẻ của lãnh đạo địa phương, mục tiêu để xã hoàn thành tiêu chí này là vào năm 2017, nhưng không phải dễ dàng đạt được 80% nhà ở đạt chuẩn.
Trong khi đó, với tiêu chí hộ nghèo, tuy đã nâng mức thu nhập lên đáng kể so với trước, nhưng Sơn Bình cần nhiều hơn nữa những hộ làm kinh tế giỏi, những mô hình kinh tế phát huy hiệu quả để kéo giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống dưới 5% so với 6,3% như hiện tại. Càng khó hơn khi hộ cận nghèo của địa phương này đang chiếm tới 22,3%. Một con số khá cao và luôn bấp bênh giữa ranh giới nghèo - cận nghèo. Đã thế, tiêu chí về y tế của xã chưa đạt do tỷ lệ tăng dân số tự nhiên và tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên luôn ở mức đáng báo động. Để rồi hộ nghèo, con đông, nhà tạm trở thành vòng luẩn quẩn, đang đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt hơn từ các cấp, các ngành và quan trọng nhất chính là việc tuyên truyền, vận động người dân tiếp tục thay đổi nhận thức, không trông chờ, ỷ lại vào sự trợ giúp từ bên ngoài.
Được biết, trong số 8 xã chỉ đạo điểm theo quyết định của UBND tỉnh, đến nay đã có 6 xã hoàn thành, chỉ có 2 xã là Cầu Bà (huyện Khánh Vĩnh) và Sơn Bình chưa cán đích. Sơn Bình đặt mục tiêu đến năm 2017 sẽ hoàn thành các tiêu chí xây dựng NTM. Để cán đích thành công, bên cạnh việc tuyên truyền, vận động người dân phát huy vai trò chủ thể của mình, tích cực tham gia xây dựng NTM, địa phương xác định đẩy mạnh các phong trào thi đua để kịp thời phát hiện, nhân rộng những cách làm hay, những mô hình hiệu quả. Bên cạnh đó, tập trung phát huy lợi thế về sản xuất nông nghiệp nhằm phát triển sản xuất theo hướng hàng hóa, nâng cao thu nhập cho người dân, giảm hộ nghèo một cách bền vững; trong đó cần ưu tiên ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ, thu hút các doanh nghiệp tham gia vào xây dựng NTM ở địa phương…
Một vấn đề đặt ra trong quá trình xây dựng NTM ở Sơn Bình, bên cạnh sự quan tâm đầu tư của các cấp, ngành, rất cần sự nỗ lực của chính quyền địa phương, nhất là việc phát huy thế mạnh sản xuất nông nghiệp để nâng cao thu nhập cho người dân.
CÔNG ĐỊNH - BÍCH LA
